İslami Finansal Araçların Çeşitlendirilmesi
10
Pakistan, Bangladeş, Ürdün, Katar, Umman, Kuveyt gibi) ve Birleşik Krallık (Londra başlıca İslami
finans merkezlerinden birisidir), ABD, Güney Afrika, Kanada, Avustralya, İsviçre ve Sri Lanka
gibi 40’ı aşkın gayrimüslim ülke dâhil olmak üzere dünyada faaliyet gösteren binin üzerinde İFK
vardır. Çin ve Almanya gibi ülkelerde de İslami bankacılık uygulamalarının başlatılmasına yönelik
girişimler söz konusudur. İnanç esaslı yatırımcılar, tüketiciler, kurumlar ve devletler açısından
ekonomik bir ihtiyaç olarak başlayan İslami finans, bugün artık sadece Müslümanlara özel değildir.
Gayrimüslim dünya tarafından çoğunlukla, etik bir bankacılık ve yatırım şekli (İslam hukukuna
dayalı yasal kılavuz ilkelerle) ve muhtemelen istikrarlı/daha az riskli alternatif bir finansman biçimi
olarak görülmektedir. Aralık 2015 itibarıyla İslami finans sektörünün üç farklı alt sektörünün
hacmi ve varlığı aşağıdaki tabloda özetlenmektedir. Bu raporda yer alan ülkeler (Birleşik Krallık,
Nijerya ve Umman hariç) tabloda gösterilmektedir.
Tablo 4. İslami Finans Varlıklarının Hacmi
İslami
Finans
Varlıkları
(milyon
USD)
İFK
Sayısı
İslami
Bankacılık
Varlıkları
(milyon
USD)
İslami
Banka
Perelerinin
Sayısı
Tekâfül/
Retekâfül
Varlıkları
(milyon
USD)
Tekâfül/
Retekâfül
İşletmecilerinin
Sayısı
Diğer İslami
Kuruluşların
Varlıkları
(milyon USD)
Kuruluşların
Diğer
İFK’ların
Sayısı
Küresel 2.003.542 1.329 1.451.087 480 37.745 322 106.351 527
Suudi
Arabistan
446.664 127 350.128 16 14.206 40 7.991 71
İran 434.420 131 379.664 42 10.502 27 27.574 62
Malezya 414.343 77 159.986 39 7.324 20 39.494 18
BAE 187.051 87 148.187 24 2.072 17 5.593 46
Katar 100.538 37 84.062 8 535 19 734 10
Kuveyt 100.361 99 86.153 8 186 15 11.712 76
Bahreyn 81.069 64 75.083 36 372 9 795 19
Türkiye 51.710 6 41.710 5 1
Endonezya 47.645 138 20.081 33 1.269 57 747 48
Bangladeş 26.192 45 25.438 26 669 18 85 1
Pakistan 22.164 69 15.120 23 174 13 2.607 33
Mısır 14.280 31 13.793 13 9 291 9
Sudan 11.110 54 11.010 32 43 14 58 8
Ürdün 9.447 13 9.025 4 125 2 168 7
İsviçre 6.937 3 1 6.879 2
Kaynak: Thomson Reuters (2016)
Küresel İslami finans sektörünün hacmi geleneksel olarak, İslami finans sektörünün bir parçası
olarak kabul edilen kuruluşların elinde bulunan varlıkların değeri bakımından ölçülmektedir. Bu
hacim değerinin (Haziran 2016’da) 1,88 ile 2,1 trilyon ABD doları arasında olduğu tahmin edilmiş
olup pazar hacminin 2018 sonunda 3,4 trilyon ABD dolarına ulaşması beklenmektedir2. İslami
bankacılık sektörü genellikle hem yükümlülüklerinin (mevduatlar) hem de varlıklarının büyüklüğü
ile ölçülmektedir. Ancak, İslami hisse senetleri bir varlık sınıfı olarak değerlendirilmediğinden bu
rakamlar genellikle sektörün büyüklüğünü olduğundan düşük seviyede göstermektedir. IFSB’nin
yıllık istikrar raporuna göre küresel İslami finans pazarının toplamdeğeri 2015 itibarıyla 1,88 trilyon
2 ‘İslami Finans Piyasasının Hacmi’, Haziran 2016, .