İslami Finansal Araçların Çeşitlendirilmesi
13
yer almaktadır. Karaçi’deki konferansta Mısırlı delegeler uluslararası bir İslam bankasının tesis
edilmesini, Pakistanlı delegeler ise İslami bankalar için uluslararası bir birliğin kurulmasını teklif
etmiştir.
66 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile 1971’de Mısır’da Nasser Sosyal Bank kurulmuştur.
Bankanın kuruluş sözleşmesinde faizsiz bankacılık yapan bir kurum olduğu açıkça belirtilmiştir.
Ayrıca kararnamedeki 13 sayılı yasada bankanın geleneksel bankalara uygulanan düzenlemelere
tabi olmayacağı belirtilmiştir. Bankanın amacı, vatandaşlar arasında sosyal dayanışmayı artırmak
ve yetkin ve adil bir toplum oluşturmaktır. Bankanın sermayesi, bu amaçla devlet bütçesi
kaynakları dışında Cumhurbaşkanı tarafından tahsis edilen fonlardan sağlanmıştır. Ayrıca kamu
kuruluşları ve ekonomi birimleri tarafından fonlar tahsis edilmiştir. Ancak, Nasser Bank, kurumun
Şer’i prensiplere bağlı kalması gerektiğinden bahsetmemiştir. Yine de Uluslararası İslami Bankalar
Birliği’nin bir üyesi olması sebebiyle İslami bir banka olarak değerlendirilmiştir.
1974’te tüm İslam ülkelerinin maliye bakanları İslam Kalkınma Bankasının (İKB) kurulması için
bir konferans düzenlemiştir. İKB, kısmen İİT üyeleri tarafından olsa da, kurulan ilk uluslararası
İslami banka olarak değerlendirilmiştir. Banka 1977’de faaliyete geçmiştir ve o zamandan beri
İslami bankacılık ve finans sektörlerinin geliştirilmesinde merkezi bir role sahiptir. Bankanın
amacı, Şer’i ilkelere uygun olarak üye ülkelerin ve Müslüman toplumların hem ayrı ayrı hem de
birlikte ekonomik kalkınması ve sosyal gelişimini desteklemektir. Haziran 1992 itibarıyla Bankanın
ödenmiş sermayesi 2 milyar İslam dinarıydı (Uluslararası Para Fonu’nun bir özel çekme hakkına
eşdeğer olan İKB hesap birimi). Haziran 1992’den Aralık 2000’e kadar Banka, sermayesini 6
milyar İslam dinarına çıkarmıştır. 2001’de Banka, sermayesini 6 milyar İslam dinarından 15 milyar
İslam dinarına (20,55 ABD Doları) yükseltmiştir.
3. Aşama: İslami Bankaların Yayılması, 1977’den Günümüze
Uluslararası İslami Bankalar Birliği 1977’de kurulmuştur. İslami bankaların İcra Kurulu Başkanları
1997’de merkezi Mekke’de olacak şekilde Uluslararası İslami Bankalar Birliğini kurmaya karar
vermiştir. Bu birliğin amacı, İslami bankalar arasında işbirliğini güçlendirmek ve koordinasyonu
artırmaktı. Ancak, birlik mevcut olsa da bir türlü faaliyete geçmemiştir. Bu durum, Uluslararası
İslami Bankalar Birliği’nin yapılandırılarak İslami Bankalar ve Finans Kuruluşları Genel Konseyi
(CIBAFI) olarak yeniden adlandırıldığı Temmuz 1999’da değişmiş ve konseyin merkezi olarak
Bahreyn seçilmiştir.
Küresel olarak İslami finansın geliştirilmesi ve buna dair farkındalığın artırılmasıyla son kırk yılda
İslami bankalar hızla çoğalmış olup dünya genelinde yaklaşık 50 ülkede faaliyet göstermektedirler.
Aşağıdaki bölümde İslami bankacılığın, İslami sermaye piyasalarının ve tekâfül sektörünün mevcut
durumu detaylı bir şekilde ele alınmaktadır.