İslami Finansal Araçların Çeşitlendirilmesi
15
geçen İslami Finansal Hizmetler Yasası (İFHY 2013), Malezya’nın İslami finansal kurumlarında
Şer’i ve operasyonel prensiplere uygunluğu geliştirmek üzere tasarlanmıştır.
2.3 İSLAMİ BANKACILIĞIN DURUMU
İslami bankacılık son yıllarda İslami finans sektörüne hâkim olsa da sektörün son birkaç yıldır
nispeten yavaş büyümesi kritik bir döneme denk gelmiştir. Yavaşlamaya birçok faktör sebep
olmuştur. İran, Malezya, Türkiye ve Endonezya gibi başlıca İslami finans piyasalarında yaşanan
döviz kuru değer kayıpları, son iki yıldaki orta halli performansa önemli etkide bulunmuştur.
İslami Bankacılık gelişerek on iki ülke için sistemsel öneme sahip bir düzeye ulaşmıştır. Bu rapor
kapsamında sistemsel önemin sınıflandırılması, İslami bankacılığın bir ülkedeki toplam bankacılık
sektörünün en az yüzde 15’ini oluşturmasına göre yapılmıştır. Bu ülkeler arasına en son katılan,
İslami bankacılık varlıklarının payının 2016’da yüzde 15 barajını aştığı Ürdün olmuştur.
Şekil 2. Ülkelere Göre Toplam Bankacılık Varlıkları İçinde İslami
Bankacılığın Payı (2016 – İlk 6 ay)
İran
Sudan
Burnei
Suudi Arabistan
Kuveyt
Yemen
Katar
Malezya
BAE
Bangladeş
Cibuti
Ürdün
%0 %10 %20 %30 %40 %50 %60 %70 %80 %90 %100
%15
%18
%20
%22
%24
%32
%38
%40
%55
%60
%100
%100
Kaynak: IFSB 2017 Raporu.
Not: İslami bankacılık varlıklarının toplam yurt içi bankacılık sektörü içerisindeki payının yüzde 15’ten fazla olması kriterini
sağlayan ülkeler
• Tüm İİT üyesi ülkeler arasında bankacılık sektörünün yüzde 100’ünün İslami bankacılık
kurumlarından oluştuğu yalnızca iki ülke vardır: İran ve Sudan.
• Bankacılık sektörünün neredeyse yarısının Şer’i uyumlu olduğu Brunei önemli ölçüde
gelişme göstermiştir. Brunei, bu kategoride, bankacılık sektörünün neredeyse yüzde 50’si
Şer’i uyumlu olan Suudi Arabistan ile birlikte yer almaktadır.
• İslami bankacılığın boyutuna göre yapılan sıralamada daha sonra Kuveyt ve Yemen
gelmektedir. Bu ülkelerde toplam bankacılık sektörünün sırasıyla yüzde 38 ve yüzde 33’ünü
İslami bankacılık oluşturmaktadır.
• Katar yüzde 26,1, Malezya yüzde 23,0, Bangladeş yüzde 19,4 ve BAE yüzde 18,4 ile son
birkaç yıldır İslami bankacılığın boyutu bakımından gelişme gösteren ülkeler arasındadır.
Şer’i uyum, İslami ürünlere yönelik faaliyetlerin temelinde yer almaktadır. Şer’i uyum, bankanın
fıkıh âlimlerinden oluşan kendi Şer’i danışma kurulu tarafından sağlanmakta ve teyit edilmektedir.
Farklı bankacılık bölgeleri arasında Şer’i kanunların nasıl uygulanması veya yorumlanması