İslami Finansal Araçların Çeşitlendirilmesi
188
• İslami finansın temel ayırt edici özelliği Şer’i hükümlere uygunluğu olduğundan, İFK’ların
ürün ve faaliyetlerinin Şer’i ilkelerle çelişmemesinin sağlanması amacıyla küresel bir Şer’i
yönetişimi çerçevesine acilen ihtiyaç duyulmaktadır. Politikaları oluşturanlar, bir Şer’i
yönetişim çerçevesini yasal/düzenleyici bir gereklilik haline getirerek, bunun oluşturulmasını
sağlamalıdır. Gerçekleştirilebilecek özel eylem planı şu şekilde olabilir:
- İslami finans hukukuna, tüm finansal kurumlar için benzer standartlar uygulanmasına
izin veren Şer’i yönetişim standartları ve çerçevesi dâhil edilmelidir.
- İslami sermaye piyasalarının yanı sıra tekâfül sektörüne ilişkin küresel ölçekte Şer’i
yönetişim standartlarının daha da geliştirilmesine ihtiyaç vardır. AAOIFI ve IFSB
hâlihazırda, daha fazla küresel kabul edilebilirliğe ihtiyaç duyan standartlar yayımlamıştır.
- Bağımsız bir ulusal Şer’i kurumun bulunması, Şer’i kararlarının uyumlulaştırılmasına ve
hukuki riskler ile itibar riskleri doğuran fetva çeşitliliğinin en aza indirilmesine yardımcı
olabilecektir.
- Her bir İslami finans sektörünün ihtiyaçlarına göre etkili ve verimli Şer’i parametreler
ve standartların tanımlanmasını sağlamada her bir sektöre yönelik ulusal düzeyde ayrı
Şer’i kurullar.
• İslami finans sektörünün likidite boyutu, araçların, piyasaların ve imkânların sağlanmasıyla
derhal güçlendirilmeye ihtiyaç duymaktadır. Bu sadece tek bir bileşen için gerekli değil,
aynı zamanda İslami bankaların, sermaye piyasalarının ve tekâfül sektörünün büyümesi ve
istikrarı için çok önemlidir.
Bu, İFK’ların hem fazla fonlarını değerlendirecekleri hem de gerektiğinde fon ihtiyaçlarını
karşılayacakları Şer’i uyumlu likidite araçları geliştirilerek ve ihraç ederek gerçekleştirilebilir.
Bu likidite araçları devlet ya da devlet kurumlarının desteğiyle finans kurumları tarafından
ihraç edilebilir.
Likidite yönetimi açısından, Malezya dışında İFK’ların kısa vadeli likidite ihtiyaçlarını
karşılayacak ulusal düzeyde bir İslami para piyasası bulunmamaktadır. Ulusal düzeydeki
İslami para piyasaları, İslami finans sektörünün sürdürülmesi için acil bir ihtiyaçtır.
• İslami finansal araçların evrimi ve risk paylaşımına daha fazla odaklanılmasıyla, İslami
finansal işlemler, daha özgün muhasebe ve finansal raporlama ihtiyaçlarının doğmasına
neden olmaktadır. İslami finans muhasebesinin ve AAOIFI gibi raporlama standartlarının
küresel düzeyde benimsenmesi yakındır. Ayrıca, İFK’ların finansal raporlarında daha fazla
şeffaflığa ve açıklamaya ihtiyaç vardır. Piyasaya sürülen yenilikçi İslami finansal araçlara
ayak uydurmak amacıyla standartların daha da geliştirilmesi gerekmektedir.
- AAOIFI ve IFSB standartları belirlerken, Şer’i uyumun açıklanması amacıyla daha ayrıntılı
standartların geliştirilmesi acil bir gerekliliktir. İslami finans, insanoğlu için çok önemli
bir konu olan inançla ilgilendiği için bu özellikle gereklidir.
- Politikaları oluşturanlar, yatırımcılara bilgi sağlanmasına yardımcı olacak derecelendirme
standartlarının geliştirilmesine odaklanmalıdır. Geleneksel derecelendirme kurumları
İslami finans ürünlerinin derecelendirilmesi için araştırmalar yapsa da, Şer’i standartlara
göre İslami finans derecelendirmesinde uzman kuruluşların geliştirilmesi gerekmektedir.
• İslam adalet kavramı üzerine kurulduğundan, aynı şekilde İslami finans da adaletin hüküm
sürmesine odaklanır. Bu, İslami finansa eşlik eden tüketici koruma rejimi kavramına yol
açar. Şu anda, tüketicinin İslami finansal işlemlerde korunmasını kapsayan özel bir hukuki
rejim bulunmamaktadır. İslami finansal işlemler varlığa dayalı birden çok işlem katmanı
içerdiğinden, yasalar ve düzenlemelerle belirli tüketicilerin korunmasının sağlanması daha
önemlidir.